بیع کالی به کالی که معروف به بیع دین به دین است، در آن ثمن و مثمن حین عقد توسط متعاقدین در یافت نمی‌شود. یا به تعبیری در بیع کالی به کالی پرداخت عوضین موکول به زمان معین در آینده میشود. فقهای اهل سنت اتفاق نظر دارندکه چنین بیعی باطل است، فقهای اهل تشیع هم با اندک تفصیل در مفهوم بیع کالی به کالی و دین به دین نظر مشهور بر بطلان این عقد است. از طرفی دیده میشود شیوع چنین بیعی بر تجارت بین الملل سایه افگنده و در معاملات داخلی هم به وفور دیده میشود. حالا سوال اینست که قوانین کشورها چه راهکاری در این زمینه مطرح کرده اند؟ این تحقیق که با روش کتابخانه‌ای به شکل توصیفی، تحلیلی و تطبیقی به این مسأله پرداخته است، نشان میدهد که اکثر قوانین داخلی کشورهای اسلامی در این مورد سکوت کرده اند، در قوانین بین‌الملل هم به شکل وسیع پذیرفته شده است. اما حقیقت این است که این عقد با میکانیزمی که انجام میشود مصداق بیع نمیتواند باشد، بلکه یک عقد تعهدی و وعده به بیع است. در حالی که هیچ کس در تملیکی بودن عقد بیع تردید ندارد.
)