یکی از موضوعات که در حوزه حقوق خصوصی مطرح می گردد، ضرر و شیوه های جبران آن است. آنچه مسلم است اینکه هرگاه ضرر وارد شد باید جبران گردد، ضرر ممکن است مادی، معنوی یا جسمانی باشد و این سه از لحاظ ماهیت باهم متفاوت هستند و هریک نیز اشکال مختلفی دارند و از طرفی جبران آنها یکسان نیست. بنابراین سوالی که مطرح می شود این است که آثار مسئولیت مدنی چیست؟ این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی به دنبال یافتن پاسخ به این سوال است. آنچه از پژوهش حاضر به دست آمده، این است که ضرر ممکن است مادی باشد یا معنوی وگاهی هردو جنبه را دارا است و علاوه بر این ممکن است جسمانی باشد و دو روش کلی برای جبران خسارت وجود دارد: یکی جبران عینی و دیگری بدلی، که هر یک از این دو شیوه اشکال مختلفی دارد که در حقوق ایران و افغانستان همه شیوه های مزبور پذیرفته شده اند و حد اقل در خصوص ضررهای مالی جبران عینی ارجحیت دارد لکن در باب ضررهای جسمانی جبران بدلی دارای تقدم است.
)