نوع مقاله : مقاله پژوهشی انجمنی
چکیده
کلیدواژهها
هدف ما از نگارش این چند سطر ی که در نظر خواهید گذراند آگاهی هرچه بیشتر ازمسائل اخلاقی که در این پژوهش به یکی از آن (بهداشت جنسی) پرداخته شده است می باشد تا سبب گردد زندگی سالمی را برای خود وفرزندان خود در جامعه به ار مغان آورده نسل صالح، صحتمند و خوبی را تقدیم آن نماید.
تعریف: بهداشت جنسى را اینگونه تعریف کردهاند: هماهنگى و سازگارى جنبههاى جسمى، عاطفى، عقلانى و اجتماعى امور جنسى انسان، بهگونهاى که شخصیت، روابط و عشق را ارتقا داده و پربارتر کند.[1]
> وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ <[2](از نشانه های او این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید تا با آنها آرام گیرید و میانتان دوستی و عطوفت قرار داد. قطعا در این امر نشانه ها برای اندیشمندان پدیدار است)
> وَاللّهُ جَعَلَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَکُم مِّنْ أَزْوَاجِکُم بَنِینَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَکُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ یُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللّهِ هُمْ یَکْفُرُونَ<[3] (خداوند برای شما از جنس خودتان جفت هایی آفرید و از همسرانتان برای شما پسران و احفاد قرار داد، و از پاکیزهها برای شما روزی عنایت فرمود)
> وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ [4]< (درستکار شدند افراد با ایمان... و کسانی که نسبت به فرجهای خویش نگه دارندگانند)
> وَلاَ تَقْرَبُواْ الزِّنَى إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِیلاً[5]< (نزدیک زنا نشوید ، چه این رفتاری زشت و روشی ناپسند است)
> الزَّانِیَةُ وَالزَّانِی فَاجْلِدُوا کُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْکُم بِهِمَا رَأْفَةٌ...[6]< ( زن و مرد زناکار را صد ضربه شلاق بزنید. و در دین خدا بر آنها رأفت و نرمی روا مدارید)
پیشگیری هر مسئله ای از درمان ومداوای آن ساده تر وکم هزینه تر می باشد؛ در تربیت جنسی نیز این اصل رعایت شده، و به خاطر مشکلات تربیتی واجتماعی فراوان آن با حساسیت بیشتری به این موضع نگاه شده است.
بهداشت جنسی در قرآن
یکی از شیوه های پیشگیری از تحریک جنسی، خودداری والدین از انجام دادن عمل جنسی در برابر دیدگان فرزندان است که از دوران نوزادی تا سنین نوجوانی وبعد از آن را شامل میشود.
در یکی از منابع حدیثی شیعه آمده است که پیامب میفرماید: «قسم به آن که جانم در دست اوست اگر مردی با همسرش هم آغوش شود ودر خانه، کودکی بیدار باشد وآنها را ببیند وصدا ونفس آنها را بشنود، هیچ گاه رستگار نمی شود اگر پسر باشد زنا کار واگر دختر باشد، زانیه میشود.[7]
مشاهده بوسه ودر آغوش کشیدن والدین از سوی کودک، ابتدا سبب جلب توجه وی میشود وسپس به عکس العمل، تمایل پیدا میکند وبعد خودش میخواهد شخصاً در این باره چیزی بداند. فقدان حیا پدر ومادر وانجام دادن رفتار های معمولی مانند بوسیدن، در آغوش گرفتن و... در برابر دیدگان، سبب تمایل جنسی بیش از وقت در کودک میشود. وقتی که پدرو مادر در یک رختخواب در کنار کودک میخوابند. نتیجه اش بلوغ جنسی زود رس وتمایل جنسی فوق العاده زیاد است که تغییرات تکامل روحی بدان مربوط می شود.[8]
والدین میبایست با تدابیری، رختخواب کودک را آرام آرام از اتاق خودشان جدا نمایند؛ این کار بهتر است از حدود یک سال ونیمی شروع کنند، تا پس از دوسالگی فرزندشان قادر باشد که مستقل در اتاق دیگر بخوابد.
بعضی از والدین از این که کودکشان تنها ویا در تاریکی به سر برد، نگران هستند؛
دُبس در این بار ه این گونه میگوید: بیدار بودن و پیوسته کسی در کنار خود دیدن یا بیدار بودن ودیدن نور دو وضعی است که نباید کودک را بیش از اندازه به آن عادت داد، وگر نه دیگر تحمل نخواهد کرد که در تاریکی یا تنهایی بیدار بماند.
«اى کسانى که ایمان آوردهاید! بردگان شما، و همچنین کودکانتان که به حدّ بلوغ نرسیدهاند، در سه وقت باید از شما اجازه بگیرند: پیش از نماز صبح، و نیمروز هنگامى که لباسهاى (معمولى) خود را بیرون مىآورید، و بعد از نماز عشا این سه وقت خصوصى براى شماست امّا بعد از این سه وقت، گناهى بر شما و بر آنان نیست (که بدون اذن وارد شوند) و بر گرد یکدیگر بگردید.»[10]
اگر کودکان در سنین پایین، ارتباط جنسی بزرگسالان را ببیند ( این اتفاق، به خاطر اعتقاد بزرگ ترها بر این که کودکان هیچ چیز جنسی را نمی توانند بفهمند، پیش می آید) آنها هیچ تعبیری برای این عمل ندارند، جز این که عمل جنسی را نوعی سوء رفتار یا تجاوز، تصور کنند، یعنی آن را به عنوان یک امر سادیسمی میفهمند. روان کاوان، نشان داده اند که شکل گیری چنین تفکری در کودکی، زمینه مساعدی را برای ایجاد تمایلات سادیسمی در بزرگ سالی ایجاد میکند [11]
برهنه شدن در برابر کودکان، از دو جهت تأثیر نامطلوبی بر آنها دارد: از یک طرف، حیای آنها را از بین میبرد واز طرف، دیگر باعث تحریک جنسی کودکان میشود. این مسئله، در مورد برهنه کردن کودکان ودیدن عورت آنها نیز مطرح است[12]
قرآن درباره حفظ عفت به عموم مؤمنان رهنمود میدهد که چگونه بهداشت جنسی را رعایت کنند؛ زیرا یکی از پیامدهای ناهنجاری در بهداشت جنسی، بحران های روحی و روانی در افراد جامعه است:> وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیُوبِهِنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ<[13] (به زنان با ایمان بگو چشم از نگاه مردان اجنبی فرو بندند و شرمگاههای خویش را حفظ کنند و زینت خویش را جز آن چه آشکار است هویدا نسازند. باید که مقنعه و روپوش های خویش را به گریبان ها افکنند و زینت خویش نمایان نسازند جز برای شوهرانشان یا پدران، یا پدر شوهران یا پسران و یا پسر شوهران یا برادران یا خواهرزادگان و یا برادرزادگان یا زنان و یا آن چه مالک آن شده اند و یا مردانی که دیگر هوس زن ندارند و طفل خانواده اند و یا کودکانی که از اسرار زنان خبر ندارند. زنان نباید پای بر زمین بکوبند تا زینت هایشان که نهان است آشکار نشود و همگى بسوى خدا بازگردید اى مؤمنان، تا رستگار شوید!.)
قرآن در این آیات و آیاتی دیگر برای پیشگیری از بحران های روانی و نابهنجاری های اجتماعی، از اعمالی که باعث میشود بهداشت روانی جامعه به خطر افتد، بازداشته است. قرآن با بیان این مطالب و آموزه های دستوری و ارشادی پیشگیری را بر معالجه و درمان مقدم داشته است.
آنچه مهم است این که اسباب و وسایل تحریک جنسی و هیجان شهوی کودکان فراهم نشود. در کتاب روضة المتقین آمده است «از این روی اسلام بوسیدن دختر شش ساله توسط مرد و بوسیدن زن توسط پسر هفت ساله را ممنوع کرده است.»[14] زیرا این گونه کارها افزون بر اینکه موجب انحراف جنسی نوجوانان میشود موجب بلوغ زودرس آنان نیز میگردد.
همچنین اسلام دستور داده است تا کودکان پس از شش سالگی جدا از یکدیگر بخوابند؛ « اذا بلغوا سبعا...و فرقوا بینهم فی المضاجع»[15] و درخصوص ارتباط جنسی پدر و مادر دستور می دهد تا کاری نکنند که فرزندان به مسائل این چنینی اطلاع یابند. در منابع اهل تشیع آمده است: پیامبر اکرم8 میفرماید: «به خدا سوگند اگر مردی با همسر خود در آمیزد و در خانه کودکی بیدار باشد که آنها را بنگرد و سخن آنها را بشنود و صدای نفس های آنها را احساس کند هرگز آن کودک رستگار نگردد، اگر پسر باشد یا دختر، زناکار می شود.»[16]
روان شناسان بر این باورند که بایستی ریشه بیشتر بیمارهای روانی و اختلال های رفتاری را در محیط خانواده فرد در دوران کودکی و محیط اجتماعی وی جستجو کرد. در مراحل ابتدایی زندگی و در خانواده است که فرد با رفتارهای متضادی رو به رو میشود و ناتوان از جمع بندی بین خوب و بد، هنجار و نابهنجار، درست و نادرست میان آنها میگردد
و لذا به تضاد شخصیتی گرفتار می شود. در حالی که بخشی از او رفتارهایی را می شناسد که با آن در محیط خانواده انس گرفته است و بخشی دیگر رفتاری را مییابد که جامعه آن را نادرست میشمارد؛ پس دچار ناتوانی در تبیین و ترکیب میشود و از درک درست و نادرست باز میماند. در پی این تضاد رفتاری میان الگوهای خانوادگی و اجتماعی است که شخصیت وی دچار تزلزل روانی میشود و بازتاب های آن را در رفتار نشان می دهد.
غریزه جنسى مانند سایر غرایز زیادهطلب و تنوعخواه است؛ تاحدى که ممکن است فعالیت جنسى در مرد و زن به بحران جنون جنسى تبدیل و سبب بروز ناهنجارى گردد، مگر اینکه مانع طبیعى یا قانونى اجتماعى و یا کنترل درونى در مقابل آن قرار گیرد که در این صورت غریزه انسانى دچار محدودیت مىشود.[17]
وجود غرایز مختلف در انسان و قدرت او در محدود کردن آنها حاوى دو پیام است: یکى اینکه غریزه را نباید سرکوب کرد و از بین برد، زیرا خداوند آن را براى حیات انسانى آفریده است. دوم آنکه آدمى نباید تابع غریزه خویش باشد. درباره غریزه جنسى نیز اسلام بر همین دیدگاه پاى مىفشرد؛ بدینمعنا که نه سرکوب آن را مىپذیرد و نه آزادى مطلق آن را، بلکه قائل به محدودیت آن است، چنانکه روش عقلایى نیز همین است. بهواقع بیشتر انسانها نیز به محدودکردن غریزه جنسى معتقدند و به همین رو ارضاى غریزه جنسى در هر شرایطى را جایز نمىشمارند. برخى روانشناسان بهخوبى به این نکته نیز اشاره کردهاند که الگوى رفتار جنسى بیش از آنکه جنبه فیزیولوژیک داشته باشد، جنبه فرهنگى دارد.[18]
به سخنى دیگر، آموزشهاى فرهنگى، اجتماعى و مذهبى بهنیکى موجب کنترل رابطه جنسى مىگردد.
هر جامعهاى به تناسب شرایط فرهنگى، اجتماعى، سیاسى، جغرافیایى و مذهبى خود قوانینى را براى محدودکردن روابط جنسى وضع مىکند. اما اسلام به این مقوله نگاهى دقیقتر و معقولتر دارد. ازاینرو، احکام اسلامى بهگونهاى تنظیم شده که با رعایت آنها هیچگاه بىبندوبارى تحقق نمىیابد. اینک براساس آیات به راهکارهاى سازنده اسلام دراینباره مىپردازیم.[19]
بهسازی محیط از انحرافات و نابهنجاری های مختلف می تواند از گرفتارشدن فرد به تضاد رفتاری و تناقض روانی باز دارد. تصحیح گفتار و رفتار و هماهنگی میان آنها که از سوی الگوها به افراد (کودک تا جوان) القا می شود می تواند کمک شایانی در بهداشت روانی جامعه ایفا کند. هرگاه میان گفتار و رفتار الگوهای تضادی مشاهده شود کودک و نوجوان از نظر روانی، خود را در میان تضادی گرفتار می بیند که برایش قابل هضم نیست. افزایش این تضادها همراه با سرزنش از سوی الگوهای خانوادگی و اجتماعی میتواند فرد را دچار بحران های روانی و شخصیتی و دوگانگی آن نماید.
از این رو، اسلام همواره درباره هماهنگی میان گفتار و رفتار تأکید ورزیده و آن را به عنوان عامل مهم در صحت و سلامت روانی فرد و جامعه و یا بیماری های روحی فرد و جامعه مطرح ساخته است؛ خداوند درباره تضاد رفتاری و گفتاری و تأثیرات سوء آن می فرماید: >یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ.کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ<[20]( اى کسانى که ایمان آوردهاید! چرا سخنى مىگویید که عمل نمىکنید؟! نزد خدا بسیار موجب خشم است که سخنى بگویید که عمل نمىکنید!).
>هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِیَسْکُنَ إِلَیْهَا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِیفًا[21]< (او خدایى است که (همه) شما را از یک فرد آفرید و همسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا در کنار او بیاساید. سپس هنگامى که با او آمیزش کرد، حملى سبک برداشت).
غریزه جنسی از غرایزی است که خدای متعال درانسان قرار داده است؛ برای مردمان ،علاقه به خواستنی های گوناگون از جمله علاقه به زنان و..........آراسته شده است. »[22] در این آیه واژه شهوت به کار رفته وچون این واژه به معنای خواسته شدید است میتوان گفت علاقه به زن وفرزند شدید است[23].
شهید مطهری در مورد غریزه جنسی این گونه میگوید: به هر حال از نظر اسلام علاقه جنسى نه تنها با معنویت و روحانیت منافات ندارد، بلکه جزء خوى و خلق انبیاست. رسول اکرم صلى الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام، طبق آثار و روایات فراوان که رسیده است، محبت و علاقه خود را به زن در کمال صراحت اظهار مىکردهاند و برعکس، روش کسانى را که میل به رهبانیت پیدا مىکردند سخت تقبیح مىنمودند[24].
غریزه ی جنسی عطیه الهی وامری طبیعی وفطری است. قرآن کریم گرایش زن ومرد را به یکدیگر، اقتضای ساختار آدمی ونخستین کالای زیبا وآراسته دنیوی به حساب آورده است. قابل ذکر است که خدای متعال غرایز انسانی را برای اهدافی در راستای رشد فردی واجتماعی او در وجودش نهاده است از این رو نیز برای ارضای هر کدام، رهنمود هایی نموده است که طغیان و یا افراط و تفریط در ارضای آنها،علاوه بر عدم دستیابی به اهداف خلقت، موجب عذاب الهی در دنیا و آخرت خواهد شد.در مورد تجاوز در ارضای غریزه جنسی در سوره فرقان وعده عذاب خلد در جهنم را داده است>وَلَا یَزْنُونَ وَمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ یَلْقَ أَثَامًا یُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَیَخْلُدْ فِیهِ مُهَانًا<[25] (و زنا نمىکنند و هر کس چنین کند، مجازات سختى خواهد دید! ،عذاب او در قیامت مضاعف مىگردد، و همیشه با خوارى در آن خواهد ماند).
در سوره مؤمنون نیز کسی را که از غیر راه شرعی ارضای غریزه جنسی خود نماید اورا متجاوز مینامد: وَ آنها که دامان خود را (از آلودهشدن به بىعفتى) حفظ مىکنند،تنها آمیزش جنسى با همسران و کنیزانشان دارند، که در بهرهگیرى از آنان ملامت نمىشوند،و کسانى که غیر از این طریق را طلب کنند، تجاوزگرند![26]
در قرآن کریم)کتاب فطرت و زندگی( آیاتی در مورد آثاراستفاده درست وصحیح از غریزه جنسی بیان فرموده است؛ با دقت وتدبر دراین آیات و قیاس با مکاتب دیگر مادی، به اکمل واتمم بودن دستورات اسلام نسبت به آنها روشن شده جامع بودن آیین مقدسه اسلامی را به ارمغان میآورد.
با تدبر در آیات الهی میتوان نکات ذیل را پیرامون روابط جنسی یافت
1) تمتع ولذت. 2) زمان اختصاصی. ۳) موجب آرامش. 3) لباس همسران.4) ثواب اخروی.
الف) تمتع ولذت
>...فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ...<[27] (...و زنانى را که تمتع مىکنید، واجب است مهر آنها را بپردازید...) در این آیه خدای متعال کلمه « تمتع » را بیان نموده است ؛این کلمه در کتب لغت به معنای « بهره گیری وانتفاع » است، و این بهره گیری لذت جنسی است که امام صادق (ع) آن را با لذت ترین نعمت های دنیا وآخرت میدانند. امام صادق فرمودند: «برای مردم در دنیا وآخرت، هیچ لذتی بالاتر از همبستری با زنان نیست»؛ سپس فرمودند:اهل بهشت به چیزی بیشتر از نکاح، چه از طعام وشراب،لذت نمی برند[28].
خدای متعال خلقت زوج (همسر) را از نشانههای خود، وآن را برای سود و نفع یکدیگر بیان داشته است: >وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ<[29] و از نشانههاى او این که همسرانى (زوج ) از جنس خودتان ،به نفع وسود شما آفرید تا بدانهاسکون حاصل نمائد ودر میان شما محبت ورحمت را قرار داد. حقاکه در این برای تفکر کنندگان نشانههایی است)؛ پیامبر اسلام 8 لذت خود از دنیا را که به متاع تعبیرش میکند، بهره گیری از زنان و بهترین متاع تلقی میفرماید: «الدنیا متاع وخیر متاع الدنیا المرأة الصالحة»[30]
یکی از دانشمندان آلمانی به اسم (مارابل مورگان) در کتاب خود«زن کامل» لذت جنسی را به این گونه بیان میکند :از نظر فیزیکی، نقطه اوج رابطه جنسی بزرگترین لذت و عظیمترین آرامش در روی زمین است. بسیاری از پزشکان تحقیق کرده اندکه اوج این موقعیت بدن انسان را دوباره زنده و احیاء میکند و سلامتی فیزیکی را بدنبال دارد. چه زمانی عالیتر از این! هر دوی آنها احساس میکنند که خواسته شان ارضاء و برآورده شده است.[31]
ب) زمان اختصاصی
قرآن برای بهره گیری همسران از یکدیگر زمان اختصاصی قایل است، و در این وقت خصوصی زن و مرد، میبایستی دیگر افراد خانواده بدون اجازه وارد نشوند حتی اطفال نباید بدون اجازه، در این اوقات خصوصی والدین وارد شوند. میفرماید: «اى کسانى که ایمان آوردهاید! بردگان شما، و همچنین کودکانتان که به حدّ بلوغ نرسیدهاند، در سه وقت باید از شما اجازه بگیرند: پیش از نماز صبح، و نیمروز هنگامى که لباسهاى (معمولى) خود را بیرون مىآورید، و بعد از نماز عشا این سه وقت خصوصى براى شماست امّا بعد از این سه وقت، گناهى بر شما و بر آنان نیست که بدون اذن وارد شوند. این گونه خداوند آیات را براى شما بیان مىکند، و خداوند دانا و حکیم است!)[32] در آیه بعدی استیذان و اجازه گرفتن فرزندان بالغ رادر این اوقات خصوصی والدین نیز متذکر میشود: «و هنگامى که اطفال شما به سنّ بلوغ رسند باید اجازه بگیرند، همان گونه که اشخاصى که پیش از آنان بودند اجازه مىگرفتند این چنین خداوند آیاتش را براى شما بیان مىکند، و خدا دانا و حکیم است![33]
والدین نیاز مند به اوقات خصوصی میباشند، زیرا وجود این اوقات خصوصی در تحکم زندگی مهم واساسی است، وعدم آن در تذلل و ازهم پاشدگی زندگی زناشویی مؤثر میباشد .این اوقات موجب افزایش محبت نسبت به یکدیگر وکسب آرامش خواهد شد.
شاید این سؤال در ذهن نقش ببند که چرا خدای متعال وحکیم در آیه دوم، بر اجازه گرفتن فرزند بالغ، در اوقات خصوصی والدین تذکر داده است؟ آیا والدین به نکته ساده آگاهی ندارند که نیاز مند به تذکر بوده. شاید پاسخ این باشدکه تذکرش برای اهمیت وارزش گذاری به وقت خصوصی داشتن والدین میباشند، به گونه ای که حتی در سالیانی بعد از ازدواج که فرزند آنها بالغ شده است، باز هم والدین نیاز مند به اوقات خصوصی میباشند؛ زیرا وجود این اوقات خصوصی در تحکم زندگی مهم واساسی است، وعدم آن در تزلزل واز پاشدگی زندگی زناشویی مؤثر میباشد. این اوقات موجب افزایش محبت نسبت به یکدیگر وکسب آرامش خواهد شد.
از آیات فوق، چند نکته میتوان استفاده نمود: اولاً: تشویق و ترغیب زن وشوهر به داشتن ساعاتی خصوصی در روز تا به آرامش برسند و برای بندگی خدا نیرو کسب کنند؛ ثانیاً: حضور دیگران از بزرگ و کوچک در زمان خصوصی جلوگیری شود، و بدون اجازه وارد نشوند؛ ثالثاً: اعضای خانواده به غیر از این اوقات خصوصی، روابط گرم و صمیمی و خودمانی داشته باشند، در کنار یکدیگر باشند. امام صادق فرمودند: کنیزان وکسانی که بالغ نشده اند در سه زمان، همان گونه که خدای عزوجل شما را امر کرده است، برای ورود باید اجازه بگیرند؛ وهمچنین خادمت که بالغ شده در سه وقت از عورات، داخل شد،اگر چه خانه اش در خانه شما باشد باید اجازه بگیرد، این سه وقت عبارت است از: بعد از عشا که عتمة(ثلث شب) نامیده میشود وقتی که صبح میکنید وزمانی که بعداز ظهر، لباس هایتان راخارج میکنید؛ به تحقیق که خدا امر کرده است که این سه اوقات را در خلوت وسهو باشید)[34]
امر خدا به خلوت کردن این سه وقت، بیانگر توجه به این نیاز فطری است، به عبارت دیگر ارضای این نیاز از اعماق درون انسان برخواسته است. شاید برای بعضی از کسانی که عمیقاً از تعالیم انسان ساز اسلام اطلاع کامل ندارند،داشتن این سه وقت خصوصی را با معنویت انسان مغایر بدانند،و با نگاه سبک و تحقیر آمیز به آن بنگرند، در حالی که همان گونه مشاهده نمودید در نگاه قرآن برای حفظ از فساد آماده شدن جهت بندگی خدا وانجام وظایف فردی واجتماعی،از معنویت وجایگاه خاصی برخوردار است وثواب بزرگی برای ارضای این غریزه از طبق شرعی ودرست قایل میباشد وموجب رشد وارتقای معنوی مؤمن است. در ضمن در قرآن، یکی از نعمت های بهشت را داشتن همسران زیبا میداند. به این نکته بنیادی باید توجه داشت، اسلام با ارضای غرایز ازطریق غیر مشروع را منع نموده است ،ولی از راه مشروع را تشویق نموده است وبا کسانی که رهبانیت میکنند واز نعمت های الهی به طور عاقلانه وشرعی بهره نمیبرند، مذمت مینماید اى کسانى که ایمان آوردهاید! طیّبات را که خداوند براى شما حلال کرده است، حرام نکنید! و از حدّ، تجاوز ننمایید! زیرا خداوند متجاوزان را دوست نمىدارد.[35]طیّبات را براى آنها حلال مىشمرد، و ناپاکیها را تحریم میکند.[36]
راجع به تمتع و لذت و زمان اختصاصی صحبت کردیم و در این تحقیق به ادامه ی بحث می پردازیم: انسان در حین کار و زندگی روز مره خستگی روحی و جسمی پیدا میکند و نیاز مند به تمدید قوا میباشد، همان گونه که غذا و آب و خواب موجب تمدید نیرو میشود ؛غریزه جنسی نیز از غرایزی است که خالق برای کسب آرامش در وجود زن و مرد قرار داده است.
در قرآن علت خلقت زوج (همسر ) را به عنوان آرامش بخش یکدیگربودن بیان فرموده است :از نشانه های او، این است که همسرانی (جفت هایی)از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش بگیرید، و بین شما ( زن و شوهر) مودّت و رحمت قرارداده است؛ در این نشانه هایی است برای گروهی که تفکر میکنند.[37]
در سوره روم آیه 21 خدای متعال علت خلقت زوج (همسر ) را کسب آرامش وجلب مودت و رحمت بیان نموده است؛ ولی در آیه ۱۸9سوره اعراف ضمن بیان علت خلقت همسر را «کسب آرامش » ،این آرامش را از همبستری با زوج خود (فَلَمَّا تَغَشَّاهَا) بیان کرده است>هُوَ الَّذِى خَلَقَکُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَ جَعَلَ مِنهَْا زَوْجَهَا لِیَسْکُنَ إِلَیهَْا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلاً خَفِیفًا فَمَرَّتْ بِهِ <(او خدایى است که (همه) شما را از یک فرد آفرید و همسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا در کنار او بیاساید. سپس هنگامى که با او آمیزش کرد، حملى سبک برداشت[38]
انسان در حین کار و زندگی روز مره خستگی روحی و جسمی پیدا میکند و نیاز مند به تمدید قوا می باشد ، همان گونه که غذا و آب و خواب موجب تمدید نیرو می شود ؛غریزه جنسی نیز از غرایزی است که خالق برای کسب آرامش در وجود زن و مرد قرار داده است. باربارا پیز در کتاب « آنچه زنان و مردان نمی دانند»آثار سازنده روحی و جسمی ارضای کامل جنسی را این گونه می گوید:دلایلی مستدل وجود دارد که ارتباط جنسی برای سلامتی مفید است. این رابطه میزان هورمون تستوسترون که هورمون مردانه نیز می گویند) (Testosterone) را را بالا میبرد و به واسطه آن استخوان و ماهیچهها قوی میشود و تأمین کلسترول مفید تضمین میگردد. محقق مسایل جنسی، خانم دکتر بوِرلی وابیل میگوید: «در حین رابطه ی جنسی اندورفین که ماده طبیعی ضد درد در بدن است، ترشح میشود وتأثیر خوبی بر سر درد،سرگیجی وآرتروزدارد». کمی پیش از اوج لذت جنسی، هورمون(DHEA) دی هیدروپنیدرسترون ترشح میشود که ادراک را تقویت میکند، سیستم ایمنی بدن را قوی میسازد و از ایجاد تومور جلوگیری وبه استخوان سازی کمک می کند. در این هنگام مقدار زیادی اُکسی توسین در بدن زن آزاد میشود، یعنی هورمونی که نیاز به آرامش و نزدیکی را باعث میشود. دکتر هارولد بلومفیلد در کتابش «قدرت پنجم » توضیح میدهد که استروژن تا چه حد به استحکام استخوان و فعالیت بهتر گردش خون کمک میکند. هورمون ها از قلب محافظت میکنند و بر طول عمر میافزایند، به همین خاطر ارتباط جنسی بیشتر به معنای طول عمر بیشتر واضطراب کم تر است.
عدم ارضای نیازهای جنسی، عامل دیگری برای اختلاف زن و شوهر است. عدم توجه به نیاز های جنسی یکدیگر که به ناتوانی، بی میلی یا سرد مزاجی فرد مربوط میشود، با لطمه به روابط زن وشوهر،افراد را دچار عصبانیت ودلسردی نسبت به همسر و زندگی میکند و به تدریج موجب بروز رفتارهای پرخاشگرانه و در نهایت افسردگی میشود.
د) لباس همسران
>أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِکُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنّ< (َآمیزش جنسى با همسرانتان، در شبِ روزهایى که روزه مىگیرید، حلال است. آنها لباس شما هستند و شما لباس آنها (هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید)[39]
در آیه فوق خدا ضمن نَسخ حُکم حُرمت همبستری در ماه رمضان، جواز آن را در شب های ماه رمضان صادر نمود؛ وسپس تعبیری زیبا نسبت به چگونگی ارتباط زن و شوهر بیان می نماید، که زیباترین ولطیف ترین تشبیه برای ارتباط زن و شوهر میباشد، زن و مرد را لباس یکدیگر بیان میفرماید >هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَ أَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ<و مفسر بزرگ جوادی آملی برای این تعبیر زیبای قرآن خواصی به شرح زیر در تفسیر خود بیان داشته اند:
1. لباس مانع از آسیب است. ازدواج هر چند اطفای غریزه را به همراه دارد؛ لیکن صبغه ملکوتی آن صیانت از گناه وحراست از نگاه آلوده است.
2. لباس عیوب انسان را میپوشاند آبرو را حفظ میکند. زن ومرد و شوهر نیز باید عیوب هم را بپوشانند وآبروی اجتماعی یکدیگر را حفظ کنند
3. لباس، انسان را از گرما وسرما و...حفظ میکند. زوجین نیز باید در حوادث تلخ وشیرین وگرم وسرد زندگی، موجبات دلگرمی همرا فراهم کنند
4. میان لباس وکسی که آن را پوشیده رابطه ای تنگاتنگ وصمیمی است که بیگانه میان آن دو راه ندارد رابطه زوجین نیز باید چنین باشد تا بیگانه ای به درون زندگی آنان راه نیابد که به اسرارشان پی برده، احیاناً فتنه گری کند.
5. اعضای بدن با لباس در تماس است ولباس از تماس مستقیم آنها با بیرون ممانعت می کند
6. لباس مایه آرامش انسان است. زن و شوهر نیز موجب آرامش یکدیگر ند. قرآن از شب، هم «لباس » تعبیر کرده است: >وَ جَعَلْنَا الَّیْلَ لِبَاسًا<[40]وهم به سکونت وآرامش >هُوَ الَّذِى جَعَلَ لَکُمُ الَّیْلَ لِتَسْکُنُواْ فِیه<[41]این دوتعبیردر باره زوجین نیزآمده است.
7. لباس آرایش انسان است و به وی زینت میبخشد. زن و شوهر نیز باید زینت یکدیگر باشند. زن و شوهر کنار هم موقعیتی در خانواده و اجتماع پیدا میکنند که در گذشته آن را نداشته اند، از این رو به آنها با احترام بیشتری برخورد میشود.[42] در آیه فوق پس از ارتباط جنسی زن و شوهر، خدای متعال لباس بودن این دو را مطرح میکند. به عبارت دیگر میتوان از سیاق آیه نتیجه گرفت که از نتایج مؤثر و مثبت برقراری روابط جنسی، لباس یکدیگر بودن میباشد و تمامی خواص مطرح شده لباس، بر اثر ارتباط جنسی درست و صحیح زن و شوهر میباشد.
و در ضمن عدم ارضای جنسی موجب آسیب های فراوان فردی و اجتماعی میشود، از جمله مطالبی که سالاری فر در کتاب«خانواده در نگرش اسلام و روان شناسی» از کتاب « آسیب های اجتماعی ستیزه های خانواده طلاق » در مورد آثار سوءعدم ارضای جنسی در زندگی زناشویی و اختلافات آنها این گونه نقل میکند: عدم ارضای نیازهای جنسی، عامل دیگری برای اختلاف زن و شوهر است. عدم توجه به نیاز های جنسی یکدیگر که به ناتوانی، بی میلی یا سرد مزاجی فرد مربوط میشود، با لطمه به روابط زن وشوهر، افراد را دچار عصبانیت ودلسردی نسبت به همسر وزندگی میکند و به تدریج موجب بروز رفتارهای پرخاشگرانه و در نهایت افسردگی میشود. مشکلترین وضعیت برای افرادی است که همسرشان دچار سرد مزاجی، بی میلی جنسی یا نوعی اختلال جنسی است. این افراد به ممنوعتها و شرایط اجتماعی، اقتصادی و خانواده، وابستگی به فرزندان و نگرانی نسبت به آینده، به ناچار شرایط را با فشار تحمل میکنند. گاه ایرادگیری از هم، نارضایتی از زندگی، قهرهای طولانی مدت، کوبیدن یکدیگر، تهدید به جدایی، ابراز خستگی و تمارض، از عوارض بر آورده نشدن نیازهای جنسی زن و شوهر است.[43]
هـ) ثواب اخروی
زنان شما، محل بذرافشانى شما هستند پس هر زمان که بخواهید، مىتوانید با آنها آمیزش کنید. و اثر نیکى براى خود، از پیش بفرستید! و از خدا بپرهیزید و بدانید او را ملاقات خواهید کرد و به مؤمنان، بشارت ده[44]
طباطبایی در تفسیر المیزان در ذیل این آیه >وَ قَدِّمُواْ لِأَنفُسِکمُ< علاوه برفرزند صالح، برپیش فرستادن عمل صالح نیز بیان میکند: بیانى که از نظر خواننده گذشت این احتمال را تایید مىکند که مراد از تقدیم براى خود از پیش فرستادن اعمال صالح است، براى روز قیامت، هم چنان که در جایى دیگر فرموده: >یَوْمَ یَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ یَداهُ<[45]( روزى که هر کسى به تماشاى آنچه از پیش فرستاده مىایستد.) و نیز فرموده: >وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَیْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً<[46] (و آنچه را از پیش براى خود فرستادید، نزد خدایش مىیابید، که اگر خیر بود خیرتر شده، و اجرى عظیم داردپس جمله:> وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ مُلاقُوهُ<از پیش براى خود بفرستید، و از خدا بترسید، و بدانید که روزى آنچه را کردهاید خواهید دید) « از نظر سیاق نظیر آیه:> یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ<[47]( اى کسانى که ایمان آوردهاید، از خدا بترسید و هر فردى نگران عملى باشد که براى فردا از پیش مىفرستد، و از خدا بترسید، که خدا به آنچه مىکنید با خبر است)[48]
آیه در وهله اول منظور از عمل خیر فرستادن، « فرزند صالح » میباشد که با انجام کارهای خیر موجب رشد روحی والدین در زمان حیات و ممات آنها خواهد شد، ولی علاوه براین با توجه به مطالب علامه طباطبایی، به خوبی میتوان نتیجه ثواب و اجراخروی نیز گرفت. دین اسلام به این روابط با دید مثبت نگاه میکند و حتی به آن رنگ معنوی وعبادی میدهد. اولیای دین در موارد متعدد از پاداش اخروی در روابط جنسی سخن میگفتند که تعجب افراد را بر می انگیخت. اولیای دین با معادل سازی پاداش روابط جنسی با برخی تکالیف دینی دشوار مانند جهاد، ریزش گناهان وپاک شدن افراد، به دنبال نگرش مثبت دینی به این رفتار در زن ومرد هستند که این امر باعث میشود آنان احساس مثبتی ازاین روابط داشته باشند و نشاط و لذت بیشتری برای آنها حاصل شود. تقویت این نگرش، مانع بروز احساس گناه در اثر روابط جنسی در زن و مرد است[49]. در پایان لازم دیدم تا در این زمینه توصیههایی پژشکی پیرامون بهداشت جنسی را به خدمت خوانندگان محترم قرار دهم.
10. اگر نتوانید در نخستین نزدیکی موفق باشید خاطره ناگواری در ذهن نو عروس بر جای گذاشته اید.
11. سعی کنید اولین آمیزش را در کمال ملایمت، محبت و لطافت انجام دهید.
12. اگر در شب زفاف به علت های ناشناخته عروس رضایت به میل شوهر ندارد بهتر است چند شبی زفاف را به تاخیر بیاندازید تا عروس به تماس جسمانی خو بگیرد و با میل به تماس جنسی راغب شود.
13. مستحب است آمیزش با وضو انجام شود.
14. آمیزش باید در مکان پوشیده ای انجام گیرد.
15. بهتر است آمیزش در شبهای دوشنبه، سه شنبه، پنجشنبه ، جمعه و زمانی که زن میل به آمیزش دارد انجام گیرد.
16. هنگام آمیزش با پارچه یا رو اندازی خود و همسرتان را بپوشانید.
17. رابطه جنسی باید همراه با آرامش فکری و آسودگی خاطر باشد.
18. از نظر روانشناسی بهتر است طرفین به هنگام آمیزش لباس برتن داشته باشند.
19. به هنگام آغاز نزدیکی بسم الله بگویید.
20. معمولا پس از نزدیکی تمایل زن به مرد بیشتر از مرد به زن است مردان باید خود را موظف بدانند که پس از آمیزش پاسخگوی مناسبی برای امیال همسر خود باشند.
21. مرد باید طوری رفتار نکند که همسرش احساس کند که او را فقط به خاطر فرو کش کردن میل جنسی خود میخواهد.
22. دین مبین اسلام آداب و ادعیه بسیاری را به هنگام آمیزش سفارش کرده است که دانستن آنها موجب سعادت دنیا و آخرت مؤمنین است و رجوع به آنها خالی از لطف نیست.
[1] . آلفسون،ویلیام، روان شناسی بلوغ وتربیت جنسی کودکان ونوجوانان، ترجمه شاهلویی وهمکار، ص37.
[2]. سوره روم آیه 21.
[3]. سوره نحل آیه 72.
[4]. سوره مؤمنون آیه 1- 5
[5]. سوره الاسراء آیه 32
[6]. النور/2.
[7] . وسائلالشیعه،ج20، ص133.
[8]. آلفسون،ویلیام، روان شناسی بلوغ وتربیت جنسی کودکان ونوجوانان، ترجمه شاهلویی وهمکار، ص37.
[9] دبس، روانشناسی جنسی کا چتکوف و همکاران، ص56.
[10] . نور/58.
[11] . علی نقی فقیهی، تربیت جنسی از منظر فرآن وحدیث، ص117.
[12] . همان، ص117.
[13] . النور/31.
[14] . روضه المتقین ج8، ص753
[15] . نیشاپوری، محمد بن عبدالله، معروف به (الحاکم)، المستدرک على الصحیحین، دار الکتب العلمیة، بیروت، اول1411ق، محقق، مصطفى عبد القادرعطا، ج1، ص311؛ بیهقی، سنن الکبری،ج2، ص229؛وغیره کتب احادیث.
[16] . کلینی،کافی ج5،ص500
[17] بنگرید به: نرمان، اصول روانشناسى، ج1، ص350.
[18] . همان، ص352.
[19] . ابراهیمى، مهدى، تفسیر موضوعى قرآن ویژه رشته هاى علوم پزشکى، ج1، دفتر نشر معارف - قم، اول 1390ش.
[20] . الصف/2-3.
[21] . الاعراف/ ۱۸۹.
[22] . آل عمران/ ۱۴.
[23] . بهشتی، ص ۱۸۴.
[24] . مطهری، مجموعه آثار، ج۱۹، ص۶۲۷.
[25] . الفرقان/68-69.
[26] . مؤمنون/۷ـ۵
[27] . النساء/۲۴.
[28] . کلینی، کافی، ج5، ص320.
[29] . الروم/21.
[30] . قشیری نیشاپوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج2، ص1090؛ التمیمی البستی،
محمد بن حبان، صحیح ابن حبان، بترتیب ابن بلبان، محقق،شعیب الأرنؤوط، مؤسسة الرسالة بیروت
دوم1414ق، ج9، ص340.
[31] . مارابل مورگان، زن کامل، ص۱۱۰.
[32] . النور/۵۹.
[33] . همان/60.
[34] . وسائل ج۲۰، ص۲۱۸.
[35] . مائده/۸۷
[36] . اعراف/۵۷
[37] . روم/ ۲۱ .
[38]. اعراف/۱۸9.
[39]. بقره/۱۸۷
[40]. نبأ/۱۰.
[41] . یونس/۶۷
[42] . آملی، تفسیرتسنیم، ص461-460 .
[43] همان، ص136.
[44] . بقره/۲۲۳.
[45] . سوره نبأ/ ۴۱.
[46] . . مزمل/ ۲۰
[47] . حشر/ ۱۸.
[48] . ترجمه المیزان، ج۲، ص۳۲۱.
[49] . سالاری فر، ص۴۸.